Καρκίνος του Στομάχου (Gastric Cancer) | Ε. Φελέκουρας

Συγγραφέας: Ευάγγελος Φελέκουρας, Καθηγητής Χειρουργικής

Γενικά

Ιστολογικά οι κακοήθεις όγκοι του στομάχου διακρίνονται σε:

1. Αδενοκαρκίνωμα.

2. Non-Hodgkin λέμφωμα.

3. Σαρκώματα και άλλους στρωματικούς όγκους του πεπτικού (Gastrointestinal Stroma Tumors, GISTs).

4. Νευροενδοκρινικούς όγκους (ΝΕΤs) και καρκινοειδή.

5. Σπάνιους ιστολογικούς τύπους, όπως καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάρων, αδενοακάνθωμα ή μελάνωμα.

Ο συχνότερος ιστολογικός τύπος καρκίνου του στομάχου είναι το αδενοκαρκίνωμα, με ποσοστό που φτάνει το 95%. Αν και δεν ανευρίσκεται φυσιολογικός λεμφικός ιστός στο γαστρικό βλεννογόνο, ο στόμαχος αποτελεί τη συχνότερη θέση εντόπισης λεμφωμάτων στο γαστρεντερικό σωλήνα. Χαρακτηριστική είναι η συσχέτιση ενός χαμηλής κακοήθειας non-Hodgkin λεμφώματος εκ β-κυττάρων, που ονομάζεται MALT λέμφωμα, με τη λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Οι κακοήθεις σαρκωματώδεις όγκοι αποτελούν το 1-3% του συνόλου των όγκων του στομάχου. Περιλαμβάνουν το λειομυοσάρκωμα, το λειομυοβλάστωμα, το αγγειοσάρκωμα, το ινοσάρκωμα, το αιμαγγειοπερικύτωμα και μία ιδιαίτερη κατηγορία όγκων που ονομάζονται στρωματικοί όγκοι του πεπτικού (GISTs), οι οποίοι εμφανίζουν μία σειρά ιδιαίτερων ιστοχημικών και ανοσοφαινοτυπικών χαρακτηριστικών.

Τα καρκινοειδή του στομάχου, που τώρα πλέον αναφέρονται ως ΝΕΤs (neuroendocrine tumors) αποτελούν το 0,3% των όγκων του οργάνου, σχετίζονται δε σπανίως με την εκδήλωση του καρκινοειδούς συνδρόμου.

Αδενοκαρκίνωμα του στομάχου (Γαστρικός καρκίνος)

Το αδενοκαρκίνωμα του στομάχου υπήρξε η κυριότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως, για το μεγαλύτερο διάστημα του 20ού αιώνα. Η επίπτωσή του, ωστόσο, έχει δραματικά μειωθεί στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, ως συνέπεια διαιτητικών αλλαγών, καλύτερων τρόπων προετοιμασίας και αποθήκευσης της τροφής, καθώς και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων. Γενικώς, η πρόγνωση του καρκίνου του στομάχου στις περισσότερες χώρες, παραμένει φτωχή, με 5ετή επιβίωση της τάξης του 5-15% τα προηγούμενα χρόνια. Στις ΗΠΑ, το ποσοστό πενταετούς επιβίωση για όλα τα στάδια ήταν 27% από το 2001 έως το 2007, σε σύγκριση με το 15% μεταξύ 1975 και 1977. Η μόνη αποδεδειγμένη θεραπευτική προσέγγιση, αποτελεί η χειρουργική θεραπεία, που αποσκοπεί στη ριζική εκτομή, τόσον της μακροσκοπικής νόσου, όσο και των μικροσκοπικών εστιών της. Η δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης της νόσου σε πρωιμότερο στάδιο και η βελτίωση των προ- και μετεγχειρητικών μεθόδων συστηματικής και περιοχικής επικουρικής θεραπείας αποτελούν τους στόχους που θα προσφέρουν ουσιαστική βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών αυτών.

Επιδημιολογικά δεδομένα

Ο καρκίνος του στομάχου αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως από καρκίνο, αν και η επίπτωσή του έχει σημαντικά μειωθεί σε όλες τις χώρες και σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, με ρυθμό που φτάνει το 2-7% το χρόνο. Ανάλογα έχουν μειωθεί και οι θάνατοι από τη νόσο, που στις ΗΠΑ έχουν ελαττωθεί στο 30% των θανάτων που συνέβαιναν τη δεκαετία του 1930. Η παρατηρηθείσα πτωτική πορεία της επίπτωσης φαίνεται να είναι πολυπαραγοντική και αποδίδεται σε:

1. Βελτίωση των μεθόδων συντήρησης της τροφής με τη χρησιμοποίηση κατάψυξης.

2. Αλλαγή των διαιτητικών συνηθειών και αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και φρέσκων λαχανικών.

3. Αποφυγή καπνιστών ή πικάντικων τροφών.

4. Αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλατιού.

Έχει βρεθεί ότι επισυμβαίνει σε μεγαλύτερη αναλογία στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες (αναλογία περίπου 2:1), με κορυφαία επίπτωση στην 7^η δεκαετία στους άνδρες και λίγο αργότερα στις γυναίκες. Η επίπτωση των θανάτων από καρκίνο του στομάχου στις ΗΠΑ είναι της τάξης του 8 ανά 100.000, καταλαμβάνοντας συνολικά την 7^η θέση των θανάτων από καρκίνο (Εικόνα 1). Σε άλλες χώρες, ωστόσο, όπως στην Κόστα Ρίκα και στις χώρες της Ανατολικής Ασίας (Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη, Ιαπωνία), η επίπτωση των θανάτων αν και είναι επίσης μειωμένη, ξεπερνά τους 40 ανά 100.000. Η διαφορά αυτή όσον αφορά την επίπτωση και τον αριθμό των θανάτων, αναδεικνύει ένα από τα ιδιαίτερα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά του καρκίνου του στομάχου, που είναι η μεγάλη ποικιλομορφία στη γεωγραφική του κατανομή. Η μεγαλύτερη επίπτωση ανευρίσκεται στην Ιαπωνία και στις χώρες της Ανατολικής Ασίας, στη Νότια Αμερική, στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς και σε περιοχές της Μέσης Ανατολής. Ένα από τα κυριότερα, ωστόσο, επιδημιολογικά του χαρακτηριστικά, αποτελεί η πιθανώς διαφορετική βιολογική του συμπεριφορά και η συνακόλουθη καλύτερη πρόγνωση που έχει επανειλημμένως και μέσω σημαντικού αριθμού μελετών, εκφραστεί για τον καρκίνο αυτό, στην Ιαπωνία. Η καλύτερη και λεπτομερέστερη σταδιοποίηση, η εφαρμογή και καθιέρωση ενδοσκοπικών μεθόδων ως screening tests μαζικού ελέγχου του πληθυσμού, η ανίχνευση πρωιμότερων καρκίνων και ο λεπτομερέστερος λεμφαδενικός καθαρισμός που συστηματικά έχει καθιερωθεί στη χειρουργική θεραπεία, φαίνεται να αποτελούν τους ουσιαστικούς παράγοντες για την ευνοϊκότερη πρόγνωση του καρκίνου του στομάχου στην Ιαπωνία.

Τέλος ένα επίσης ενδιαφέρον επιδημιολογικό χαρακτηριστικό του καρκίνου του στομάχου, είναι η πρόσφατα παρατηρηθείσα αύξηση της αναλογίας των καρκίνων της καρδιοοισοφαγικής συμβολής σε σχέση με τους περιφερικούς καρκίνους του οργάνου. Το γεγονός αυτό είναι επιβεβαιωμένο από αρκετές πρόσφατες μελέτες, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Ευρώπη και αποκτά ιδιαίτερη σημασία, εξαιτίας του γεγονότος ότι, οι καρκίνοι της περιοχής αυτής του στομάχου συνοδεύονται από χειρότερη πρόγνωση, ενώ και η χειρουργική τους θεραπεία είναι τεχνικά δυσκολότερη και συνοδεύεται από υψηλότερη νοσηρότητα και θνητότητα. Αιτιολογικοί παράγοντες που φαίνεται να σχετίζονται με τη μεταστροφή αυτή, είναι η παχυσαρκία, η αυξημένη κατανάλωση θερμίδων, η αυξημένη επίπτωση γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και το κάπνισμα χωρίς τίποτα να είναι βέβαιο και μάλλον η παθογένεια αυτής της νόσου είναι διαφορετική από τον περιφερικό καρκίνο. Η συσχέτιση των παραγόντων αυτών με τον καρκίνο της καρδιοοισοφαγικής συμβολής πάντως είναι πολύ λιγότερο ισχυρή από την αντίστοιχη με το αδενοκαρκίνωμα του κάτω τριτημορίου του οισοφάγου. 

Μπορείτε να διαβάσετε τη συνέχεια του άρθρου εδώ